Xâm nhập mặn, hạn hán rất khốc liệt

Chưa bao giờ ĐBSCL lại gặp hạn hán, xâm nhập mặn đến sớm và khắc nghiệt như hiện nay. Lúa chết đầy đồng, người dân thiếu nước sinh hoạt

Tại hội nghị “Phòng chống hạn, xâm nhập mặn các tỉnh ĐBSCL” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tổ chức ở TP Cần Thơ ngày 17-2, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo ưu tiên kinh phí cho Nam Trung Bộ và ĐBSCL chống hạn, xâm nhập mặn.

Tình hình nguy cấp

Theo Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương Hoàng Đức Cường, El Nino từ năm 2014-2016 sẽ đạt cường độ tương đương với El Nino mạnh kỷ lục của năm 1997-1998 và dự báo kéo dài nhất trong khoảng 60 năm qua (khoảng 20 tháng). Mùa mưa đến trễ nhưng lại kết thúc sớm làm tổng lượng mưa trên lưu vực sông Mê Kông thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 20%-50%. Vì vậy, năm 2015 chỉ xuất hiện lũ nhỏ dẫn đến dòng chảy chuyển tiếp đầu mùa khô từ thượng lưu chảy về ĐBSCL ở mức thấp nhất trong lịch sử.

Nông dân lấy nước ngọt để sản xuất lúa ở tỉnh Sóc TrăngẢnh: Ngọc Trinh

Trong khi đó, theo nhận định của Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, từ năm 2010 đến nay, Trung Quốc vận hành các đập thủy điện đã làm thay đổi dòng chảy ảnh hưởng đến hạ lưu, làm mặn xâm nhập sớm và sâu hơn. Ngay từ đầu mùa khô năm 2015-2016, do thiếu nước ngọt, nồng độ mặn

4 g/l xuất hiện trong tháng 1-2015 có phạm vi ảnh hưởng từ 40-60 km. Một số tỉnh có xâm nhập mặn đến mức báo động là Kiên Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu… Tỉnh Bến Tre đã công bố tình trạng thiên tai do xâm nhập mặn.

Vĩnh Long là tỉnh từ trước đến nay ít bị mặn tấn công nhưng trong dịp Tết Bính Thân vừa qua, mặn đã xuất hiện ở huyện Trà Ôn và xã Quới Thiện (huyện Vũng Liêm) trong 2 ngày. Ông Ôn Thanh Ngân, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Trà Ôn, đánh giá xâm nhập mặn ở ĐBSCL đạt mức kỷ lục trong 100 năm qua.

Tại tỉnh Hậu Giang, nếu như những năm trước chỉ có nước biển Tây xâm nhập thì năm nay, nước biển Đông cũng tấn công. Ở thị xã Ngã Bảy, trong dịp Tết vừa qua, độ mặn tại sông đo được là 2%0. Mặn đã xâm nhập sâu và sớm hơn 1 tháng làm khoảng 400 ha diện tích lúa bị mất trắng.

Tại TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang, do bị mặn “ăn” sâu từ tháng 6 đến tháng 7-2015 nên thiếu nước ngọt sinh hoạt. Ngay dịp Tết, các hồ chứa cũng không có nước ngọt gần 1 tuần. Vùng U Minh Thượng bị xâm nhập mặn rất nghiêm trọng, lúa chết đầy đồng.

“Từ nhỏ đến lớn, tôi mới thấy lần đầu tiên mặn và hạn hán đạt kỷ lục như vậy” - ông Mai Anh Nhịn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, nhận xét.

Theo thống kê của Bộ NN-PTNT, do xâm nhập mặn, vụ mùa năm 2015 có 30.000 ha lúa bị hạn, vụ thu đông 2015 có 32.000 ha và vụ đông xuân 2015-2016 có 44.000 ha bị thiệt hại. Trong thời gian tới, có khoảng 60.000 ha nữa bị ảnh hưởng. Nếu thời tiết tiếp tục không thuận lợi, diện tích lúa bị ảnh hưởng có thể lên tới 340.000 ha (chiếm gần 30% diện tích xuống giống lúa vụ đông xuân 2015-2016 toàn ĐBSCL).

Bớt họp, tập trung chống hạn và xâm nhập mặn

Trước tình trạng thiếu nước ngọt, ông Trần Công Chánh, Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang, cho biết đã chỉ đạo khoan ngay 6 giếng nước ngầm, khi đã đủ lượng nước tưới tiêu và sinh hoạt sẽ dừng khoan. Ngoài ra, tỉnh cũng cho làm ngay trạm cấp nước ở huyện Long Mỹ để nâng công suất phát nước do khu vực này thiếu nước ngọt trầm trọng. Tuy nhiên, một số đại biểu tại hội nghị lo ngại rằng việc khai thác nước ngầm gây sụt lún đất, tăng tốc độ xâm nhập mặn.

“Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng nghiên cứu đề án dẫn nước ngọt từ sông Hậu về nên việc này phải tiến hành nhanh, làm sớm để cung cấp nước ngọt cho các tỉnh Nam sông Hậu” - một lãnh đạo tỉnh Cà Mau đề nghị.

Sau khi nghe ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia về thực trạng và giải pháp chống hạn, xâm nhập mặn, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo ưu tiên kinh phí cho Nam Trung Bộ và ĐBSCL để chống hạn, xâm nhập mặn; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương có nhận thức đúng đắn về mức độ nghiêm trọng của xâm nhập mặn; dừng các cuộc họp không cần thiết để tập trung cho ngăn mặn xâm nhập. Các địa phương tiếp tục triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống hạn, xâm nhập mặn như: nạo vét kênh mương, điều tiết công trình thủy lợi ngăn mặn, tranh thủ các thời điểm thuận lợi để lấy và trữ nước ngọt...

Theo nld.com.vn Ca Linh - Thốt Nốt